jazz blues rock

Ως Μασονική μουσική ορίζεται ως «η μουσική που ενίοτε χρησιμοποιείται στις μασονικές τελετουργίες και στις κοινωνικές λειτουργίες του ελευθεροτεκτονισμού». 

Δύο είδη μουσικής που χρησιμοποιούνται στις μασονικές στοές ή αλλιώς «μουσικές της στοάς» είναι πρώτα τα τραγούδια που βασίζονται ή συνοδεύονται από ακομπανιαμέντα σε πιάνο πριν ή μετά από τις ιερές συναντήσεις ή και κατά την διάρκεια των γευμάτων και φυσικά η μουσική που γράφτηκε για να συνοδεύει συγκεκριμένες μασονικές τελετές και εκδηλώσεις.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Επειδή ο αριθμός «3» και το γράμμα «Β» έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον ελευθεροτεκτονισμό έτσι η μουσική που είναι γραμμένη στα κλειδιά του C minor (Ντο μινόρε) ή E flat major (Μι μπεμόλ-ύφεση ματζόρε), τα οποία περιλαμβάνουν και τις 3 αυτές υφέσεις (μιας και το σύμβολο της ύφεσης μοιάζει με το μικρό αγγλικό γράμμα b) θεωρήθηκαν ιδιαίτερα κατάλληλα για την σύνθεση της τελετουργική μουσικής στον Ελευθεροτεκτονισμό.

Η μουσική που δημιουργήθηκε ειδικά για τις τελετουργίες στις στοές άρχισε να εκδίδεται ήδη από τον 18ο αιώνα την εποχή της κλασικής περιόδου, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής του Georg Anton Benda (30 Ιουνίου 1722 - 6 Νοεμβρίου 1795) που ήταν Τσέχος συνθέτης, βιολιστής και Kapellmeister δηλαδή επιφορτισμένος δηλαδή με τη σύνθεση εκκλησιαστικής μουσικής, του Ignaz Pleyel (18 Ιουνίου 1757 - 14 Νοεμβρίου 1831) που ήταν Γάλλος συνθέτης και πιανίστας γεννημένος στην Αυστρία, του François-André Danican Philidor που ήταν Γάλλος συνθέτης και σκακιστής και συνέβαλε στην πρώιμη ανάπτυξη του opéra comique ενώ θεωρείται επίσης ως ο καλύτερος παίκτης σκακιού της εποχής του, του Johann Gottlieb Naumann (17 Απριλίου 1741 - 23 Οκτωβρίου 1801) που ήταν Γερμανός συνθέτης και Kapellmeister καθώς και του Christian Gottlob Neefe (5 Φεβρουαρίου 1748 - 28 Ιανουαρίου 1798) που ήταν Γερμανός συνθέτης όπερας. Επίσης αφιερωματικά και άλλα έργα για χρήση σε μασονικές στοές γράφτηκαν μεταξύ άλλων τον 18ο αιώνα από τον William Boyce, τον 19ο αιώνα από τον Albert Lortzing, και στον 20ο αιώνα από τον Jean Sibelius (8 Δεκεμβρίου 1865 - 20 Σεπτεμβρίου 1957) ήταν Φινλανδός συνθέτης και βιολιστής των νεότερων ρομαντικών και μεταμοντέρνων χρόνων. 

 

Jean Sibelius - (Hymn) Who Ne'er Hath Blest His Bread With Tears - Op. 113

Η μουσική που γράφτηκε για μασονική χρήση από τον Wolfgang Amadeus Mozart είναι από τις πιο γνωστές μελωδίες του είδους του. Περιλαμβάνει το Maurerische Trauermusik (Τεκτονική μουσική για κηδεία) και αρκετά ακόμα τραγούδια αλλά και καντάτες. Το Maurerische Trauermusik σε C minor είναι ένα ορχηστρικό έργο που συνέθεσε ο Wolfgang Amadeus Mozart το 1785 υπό την ιδιότητά του ως μέλους των Ελευθεροτεκτόνων το οποίο εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια μιας τεκτονικής κηδείας που πραγματοποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1785 στη μνήμη δύο μασόνων αδελφών του Μότσαρτ, του Δούκα Γεώργιο Αυγούστο του Mecklenburg-Strelitz και του Count Franz Esterházy von Galántha, μελών της βιεννέζικης αριστοκρατίας.

Το έργο χρησιμοποιεί το γρηγοριανό άσμα σε ψαλμωτικό τόνο της παρθένου ενώ η σύνθεση είναι για έγχορδα όργανα μαζί με ξύλινα που περιλαμβάνουν δύο όμποε, ένα κλαρινέτο, τρία μπάσα πνευστά κόρνα, ένα κοντραμπάσο και δύο ακόμα κόρνα. Τα μέρη των μπάσων κόρνων είναι για τους αδελφούς του Ελευθεροτέκτονες Anton David και Vincent Springer.

 Wolfgang Amadeus Mozart - Maurerische Trauermusik

Η όπερα του Μότσαρτ «Ο Μαγικός Αυλός» και η σίγουρα όχι συμπτωματική μουσική του προς τον Θάμο (αρχαίο βασιλιά της Αιγύπτου) έχουν επίσης άμεσες μουσικές αναφορές και συνδέσεις με την Μασονία. Βασίζεται σε ένα έργο του Tobias Freiherr von Gebler. O Μότσαρτ συνέθεσε τη σκηνική μουσική το 1773 και έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 1774 στο Kärntnertor Theatre της Βιέννης και δεν ήταν μεγάλη επιτυχία.

Ωστόσο, η όπερα του Μότσαρτ ήταν σύμφωνη με τη σύγχρονη μόδα της εποχής του και η Αίγυπτος ήταν σίγουρα μόδα. Ο ελευθεροτεκτονισμός και τα ιδεώδη της διαφώτισης επηρέασαν το έργο του Μότσαρτ καθώς ασπάστηκε το δόγμα του ελευθεροτεκτονισμού. Το έργο «Θάμος ο βασιλιάς της Αιγύπτου» είναι το τελευταίο που συνέθεσε σε μια σειρά δώδεκα έργων που είχε γράψει ο Gebler.

Η ιστορία αυτού του ηρωικού δράματος διαδραματίζεται στην πόλη του ήλιου Heliopolis το 3000 π.Χ. και μιλάει για την τύχη του αρχαίου αιγυπτιακού βασιλιά Μένες και του γιου του Θάμου, πρόκειται για ένα πολιτικό παιχνίδι γεμάτο πόνο, αγάπη, δολοφονίες και μυστικισμό.

Το νέο κτίριο της σημερινής Όπερας της Βιέννης που χτίστηκε στα περίχωρα της παλαιάς όπερας που είχε καεί. 

Wolfgang Amadeus Mozart - Thamos King of Egypt K 336a

Στις Στοές μερικές φορές χρησιμοποιείται και η μουσική άλλων συνθετών για τις διάφορες εργασίες τους (με ή χωρίς άδεια) συχνά προσθέτοντας διαφορετικές λέξεις σε αυτά και παραφράζοντάς τα. Για παράδειγμα, το 1810, ο Ludwig van Beethoven, ο οποίος δεν είναι καταγεγραμμένος ως μασονός, έγραψε στον φίλο του τον γιατρό Franz Wegeler: «Μου είπαν ότι τραγούδησες ένα τραγούδι μου στην Τεκτονική Στοά ... Στείλτε το σε μένα, Θα το αντικαταστήσω και δεν θα το μετανιώσεις» Ο ίδιος ο Wegeler δημοσίευσε δύο κείμενα που υποδεικνύουν μελωδίες του Beethoven (το Opferlied WoO 126 και το τραγούδι Der freie Mann WoO 117) που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν γι 'αυτούς τους σκοπούς!

Επίσης η επίδραση της κλασικής μουσικής είναι εμφανής και στον Χριστιανισμό, μην ξεχνάμε το έργο «The St Matthew Passion» που είναι ένα ιερό ορατόριο και γράφτηκε από τον Johann Sebastian Bach το 1727 για σόλο φωνές και διπλή χορωδία για διπλή ορχήστρα και με λιμπρέτο από τον Picander. Τοποθετεί τα κεφάλαια 26 και 27 του Ευαγγελίου του Ματθαίου (από τη Βίβλο του Λούθηρου) στη μουσική, με διάσπαρτες ψαλμωδίες και άριες. Θεωρείται ευρέως ως ένα από τα αριστουργήματα της κλασικής εκκλησιαστικής μουσικής. Ο αρχικός λατινικός τίτλος Passio Domini nostri J.C. secundum Evangelistam Matthaeum μεταφράζεται στο «Πάθος του Κυρίου Ιησού Χριστού» σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Ματθαίο. 

 

  Johann Sebastian Bach - The St Matthew Passion

Η Symphony No. 2 ή αλλιώς Resurrection Symphony (Συμφωνία της Αναστάσεως) γράφτηκε μεταξύ του 1888 και 1894 και για πρώτη φορά εκτελέστηκε το 1895. Είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα και σταθμός για την μουσική του Τσεχο-Αυρτιακού Gustav Mahler συνθέτη των ύστερο-ρομαντικών χρόνων που έδρασε ως ο γεφυρωτής της Αύστρο-Γερμανικής παράδοσης και του μοντερνισμού ανάμεσα στον 19ο και τον 20ο αιώνα. Ήταν το πρώτο του μεγάλο έργο που καθιέρωσε τη διαχρονική του άποψη για την ομορφιά της μετά θάνατον ζωής και της ανάστασης.

 

Σε αυτό το μεγάλο έργο, ο συνθέτης ανέπτυξε περαιτέρω τη δημιουργικότητα του «ήχου εξ αποστάσεως» και δημιούργησε έναν «δικό του κόσμο» πτυχές του οποίου ήδη παρατηρήθηκαν από το άκκουσμα της Πρώτης του Συμφωνίας. Το έργο έχει διάρκεια ογδόντα έως ενενήντα λεπτά και τοποθετείται συμβατικά στο κλειδί του C minor. Το Νέο Λεξικό της Μουσικής και των Μουσικών επισημαίνει την τονικότητα του έργου ως C minor με E-flat βλέποντας εδώ τις ομοιότητες των μουσικών σχηματισμών όπως και στο προηγούμμενο μέρος του άθρου με την μουσική της Μασονίας. Ψηφίστηκε η πέμπτη μεγαλύτερη συμφωνία όλων των εποχών σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του BBC Music Magazine.

 

Το German Requiem περιλαμβάνει επτά μέρη, καθιστώντας αυτό το έργο τη μεγαλύτερη σύνθεση του Johannes Brahms. Βασίζεται στα «Λόγια των Αγίων Γραφών», Op. 45 (Johannes Brahms) και είναι ένα μεγάλης κλίμακας έργο για χορωδία, ορχήστρα, σοπράνο και βαρίτονους σολίστ και το συνέθεσε από το 1865 έως και το 1868. Το German Requiem θεωρείται μεν ιερό αλλά όχι λειτουργικό, και σε αντίθεση με μια μακρά παράδοση του λατινικού ρέκβιεμ, το γερμανικό όπως αναφέρει ο τίτλος του, είναι ένα ρέκβιεμ στη γερμανική γλώσσα.

Johannes Brahms - The German Requiem 

Ο Πάρσιφαλ (γερμ. Parsifal) είναι μια ρομαντική όπερα τριών πράξεων του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Βασίζεται εν μέρει στο επικό ποίημα του Βόλφραμ φον Έσενμπαχ «Πάρτσιφαλ», το οποίο γράφτηκε τον 13ο αιώνα για τον Αρθουριανό ιππότη Πέρσιβαλ και την αναζήτησή του για το ʼγιο Δισκοπότηρο, καθώς και στο ποίημα του Κρετιέν ντε Τρουά «Πάρσιφαλ ή Το Έπος του Γκράαλ».

Στην αυτοβιογραφία «Η Ζωή Μου» (Mein Leben), ο Βάγκνερ αναφέρει ότι εμπνεύστηκε τον «Πάρσιφαλ»το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, τον Απρίλιο του 1857, στο «ʼσυλο» έτσι είχε ονομάσει το μικρό εξοχικό σπίτι στο κτήμα του Όττο φον Βέζεντονκ στη Ζυρίχη, το οποίο ο Βέζεντονκ ένας πλούσιος έμπορος μεταξιού και γενναιόδωρος προστάτης των τεχνών είχε θέσει στη διάθεση του Βάγκνερ. Παρακάτω ακούμε το πρελούδιο του συγκεκριμένου έργου. 

Richard Wagner - Parsifal- Prelude

Η σύνδεση της μουσικής και εν προκειμένω της κλασικής με το «Θείο» πάντα ενέπνεε και θα συνεχίσει να εμπνέει κάνοντας το ταξίδι του απλού διαλογισμού και τη εσωτερικότητας να μοιάζει με μια ολοκληρωμένη θρησκευτική τελετουργία. Αυτό την καθιστά πιο ουσιώδη στα αυτιά και στην ψυχή των εκάστοτε πιστών αλλά και γιατί όχι των άπιστων... 

Πηγή κειμένων και φωτογραφιών: Wikipedia
Έρευνα - Επιμέλεια: JAZZBLUESROCK.GR - 2018