jazz blues rock

Νομίζετε ότι την «άκουσα»; Θα μπορούσε αλλά δεν έχω κάνει χρήση κάποιου παραισθησιογόνου. Τα παραπάνω παραδείγματα δεν είναι στίχοι από κάποιο σουρεαλιστικό ποίημα του André Breton ούτε απόσπασμα που αποτυπώνει την επικοινωνία κάποιων χαρακτήρων του Ionesco. Αυτές είναι οι απαντήσεις που θα έδιναν πολλές μουσικές ιδιοφυΐες αν ερωτηθούν. Κι όχι για να προκαλέσουν το ενδιαφέρον αλλά πολύ απλά γιατί έτσι είναι για αυτούς. Πιο συγκεκριμένα, ο David Hockney αντιλαμβάνεται τη μουσική ως χρώματα, σχήματα και δομές. O Olivier Messiaen είχε προχωρήσει και στην ανακάλυψη ειδικής μεθόδου σύνθεσης για αυτό το λόγο. O Wassily Kandinsky, το 1912 συνέθεσε την όπερα «Ο κίτρινος ήχος». Ο Scriabin (βλ. φωτ. 2, τα πλήκτρα που επινόησε) αποτύπωσε την συναισθητική του εμπειρία στη συμφωνία «Προμηθέας: To ποίημα της φωτιάς». Σ’ αυτούς προστίθεται ένας μεγάλος κατάλογος καλλιτεχνών μεταξύ των οποίων οι μουσικοί και συνθέτες Stevie Wonder, Eddie Van Halen, Jimi Hendrix, Billy Joel,Franz Liszt, Duke Ellington, Joachim Raff, Robyn Hitchcock, Tori Amos, Amy Beach, Leonard Bernstein, Itzhak Perlman, Nikolai Rimsky-Korsakov.

Όλο αυτό το ανακάτεμα των αισθήσεων με μία λέξη ονομάζεται «συναισθησία». Η Συναισθησία συγκαταλέγεται στις νευρολογικές παθήσεις. Κάποιες φορές την συναντάτε σε αυτιστικά άτομα. Είναι κληρονομική και πολύ σπάνια (1 στους 2.000) παρά το γεγονός ότι στους καλλιτέχνες συναντάτε σε μεγάλο βαθμό (επτά φορές συχνότερα από τον γενικό πληθυσμό). Αυτό που συμβαίνει στα άτομα που πάσχουν από αυτήν την πάθηση είναι ουσιαστικά μια σύγχυση αισθήσεων που τους κάνει να ακούν ένα χρώμα, να βλέπουν και να γεύονται έναν ήχο, να αγγίζουν ένα άρωμα, να μυρίζουν μια οθόνη κ.ο.κ. Τα γράμματα και οι αριθμοί δεν έχουν την μορφή που οι περισσότεροι γνωρίζαμε ως τώρα για τους συναισθητικούς. Είναι πλέον χρώματα. Οπότε ένα συν τρία μπορεί να κάνει μπλε. Για όλους μας, ένα εξωτερικό ερέθισμα γίνεται η αφορμή να αισθανθούμε κάτι. Το ίδιο γίνεται και με τα συναισθητικά άτομα, με την διαφορά ότι αυτοί μπορεί να χρησιμοποιήσουν μια άλλη αίσθηση.

Όπως ήδη μπορεί να καταλάβει κάποιος, η συναισθησία θα μπορούσε να θεωρηθεί και προσόν για έναν καλλιτέχνη. Ένας αυτόματος τρόπος να διεγείρεται η φαντασία και να ξεπερνά κάθε όριο. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που συναντάμε πολλούς συναισθητικούς ανάμεσα στον κύκλο των καλλιτεχνών. Γιατί όμως γίνεται αυτή η κατά τα άλλα δημιουργική σύγχυση; Με πολύ απλά λόγια ένα οποιοδήποτε ερέθισμα (οπτικό, ηχητικό, απτικό, γευστικό, οσφρητικό) λαμβάνεται από τα αισθητήρια όργανα μας με την μορφή πληροφοριών που θα δοθούν στον εγκέφαλο. Ουσιαστικά είναι ηλεκτρικά σήματα που στέλνονται στον εγκέφαλο μας για να τα αποκωδικοποιήσει. Εκεί τα εγκεφαλικά κέντρα γνωστά ως κέντρο όρασης, κέντρο ακοής κ.ο.κ. επεξεργάζονται και αναλύουν αυτά τα σήματα και έτσι αναγνωρίζουμε τις διάφορες αισθήσεις. Βέβαια σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι πληροφορίες που καταγράφονται στον εγκέφαλο μας δεν μένουν ανεπηρέαστες από προσωπικές εμπειρίες και συναισθήματα. Το ότι εμένα μου αρέσει το κόκκινο μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι μου θυμίζει την τριανταφυλλιά στο σπίτι της γιαγιάς στο χωριό. Και κατά αυτόν τον τρόπο η… γιαγιά να μου θυμίζει το κόκκινο. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει σε όλους του ανθρώπους, ανεξαρτήτως αν έχουν συναισθησία ή όχι. Οι πληροφορίες που έχει να επεξεργαστεί ο εγκέφαλος προέρχονται από τα αισθητηριακά ερεθίσματα αλλά και από την αντίληψη που έχει το άτομο, δηλαδή τις γνώσεις και τις εμπειρίες που έχει καταχωρήσει για κάθε τι που αισθάνεται. Ωστόσο άτομα με συναισθησία αν και επηρεάζονται από προσωπικές εμπειρίες και συναισθήματα όσον αφορά τις αισθήσεις τους, η συναισθησία τους δεν οφείλεται σε ανάκληση εμπειριών όπως δείχνει το προηγούμενο παράδειγμα. Για έναν συναισθητικό, ο ήχος μιας κιθάρας μπορεί να δοθεί σαν πληροφορία στο οπτικό κέντρο και να μετατραπεί σε «η κιθάρα ακούγεται σαν κόκκινο».

Όπως και να έχει, η περεταίρω έρευνα στο τι γίνεται μέσα στο μυαλό των συναισθητικών θα μας δώσει πολλές απαντήσεις για την φύση του εγκεφάλου. Μέχρι τότε θα μας δώσουν πολλά αριστουργήματα αυτά τα μυαλά. Τι λέτε λοιπόν, Σας κάνει αίσθηση αυτό το άρθρο; Σημαίνει για σας μωβ ή έστω ήχο τρομπέτας;