jazz blues rock

Ο άνθρωπος που ταπείνωσε τον Χίτλερ Race

Μία από τις πιο θρυλικές στιγμές στην ιστορία του αθλητισμού, ο θρίαμβος του Αμερικανού Τζέσε Όουενς που ταπείνωσε το χιτλερικό καθεστώς στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, μεταφέρεται επιτέλους στο σινεμά σε μια συγκλονιστική ταινία για τη δύναμη της θέλησης.

Το 1936 οι Ολυμπιακοί Αγώνες διοργανώθηκαν στο Βερολίνο. Στόχος της ναζιστικής κυβέρνησης της Γερμανίας ήταν να χρησιμοποιηθούν οι Αγώνες ως ευκαιρία ανάδειξης των απόψεων του Χίτλερ σχετικά με την ανωτερότητα της Άριας φυλής. Αυτό το όνειρο γκρεμίστηκε από έναν μαύρο Αμερικανό αθλητή – τον σπουδαίο Τζέσε Όουενς.

Έχοντας και ο ίδιος βιώσει τον ρατσισμό στην πορεία του προς την κορυφή, ο Όουενς έγινε διάσημος καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ που έβρισκε στον δρόμο του, χάρη και στη βοήθεια του προπονητή του, Λάρι Σνάιντερ. Παρά το δίλημμα της συμμετοχής ή όχι στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Όουενς τελικά αποφασίζει να πάρει μέρος, θεωρώντας ότι η καλύτερη εκδίκηση ενάντια στην ναζιστική προπαγάνδα θα ήταν ένας δικός του θρίαμβος – ο οποίος και έρχεται.

Βασισμένο στην απίστευτη πραγματική ιστορία ενός θρύλου των Ολυμπιακών Αγώνων, το «Race» είναι μία συγκλονιστική ταινία για το κουράγιο, την αποφασιστικότητα και τη φιλία, και ένα συγκινητικό δράμα για το πώς ένας άνδρας πολέμησε ενάντια στην Ιστορία και κέρδισε, αλλάζοντας για πάντα την εικόνα του κόσμου για το τι μπορεί να καταφέρει ένας αθλητής.

Ο άνθρωπος πίσω από τον θρύλο

Ο Τζέσε Όουενς είναι ένα παγκόσμιο είδωλο. Ακόμη και στην σημερινή εποχή της πληροφορίας, στην οποία η δόξα είναι εφήμερη, ο θρίαμβος του χρυσού νικητή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 παραμένει λαμπρός, όσο και τις ημέρες που συνέβη. Ογδόντα χρόνια αργότερα, ο Όουενς παραμένει ένας από τους ελάχιστους Ολυμπιακούς ήρωες, η εικόνα και το όνομα του οποίου παραμένουν μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Με τη συνεργασία του Ιδρύματος Τζέσε Όουενς, καθώς και της οικογένειας του μεγάλου πρωταθλητή, το «Race» είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας για τον Όουενς. «Πριν κάνουμε οτιδήποτε άλλο, πήγαμε στις κόρες του Τζέσε και τη σύζυγό του, Ρουθ», λέει ένας εκ των παραγωγών, Τζιν-Τσαρλς Λέβι. «Θέλαμε να τους εκφράσουμε αυτό που σκοπεύαμε να πετύχουμε, την ψυχή της ταινίας, και εξηγήσαμε πόσο σημαντική ήταν για εμάς η ευλογία τους. Στάθηκαν δίπλα μας καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας, στάθηκαν δίπλα μας σε όλα»

Οι σεναριογράφοι Τζο Σράπνελ και Άννα Ουοτερχάουζ επέλεξαν να επικεντρωθούν στα πιο διάσημα χρόνια του θρυλικού αθλητή, ξεκινώντας από τα 19 του, όταν και έφτασε στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, μέχρι και τον θρίαμβό του στους Ολυμπιακούς, δύο χρόνια αργότερα. Όπως εξηγεί  η Ουοτερχάουζ, «μια ταινία που θα εξιστορούσε τα πάντα από τη γέννησή του μέχρι τον θάνατό του, δεν μας ενδιέφερε και θεωρήσαμε ότι μπορούσαμε να υπονοήσουμε πολλά για όσα συνέβησαν πριν και μετά τα γεγονότα της ταινίας μέσα από το πρίσμα της πολύ σημαντικής αυτής περιόδου». «Χρειάστηκε, βέβαια», προσθέτει ο σκηνοθέτης Στίβεν Χόπκινς, «να συμπεριλάβουμε κάποιες ιστορικές πληροφορίες για την εποχή έτσι ώστε να ξεφύγουμε από τα στενά όρια μιας αθλητικής ταινίας και να κινηθούμε σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό καμβά. Για να εκτιμήσει το κοινό την σπουδαιότητα των κατορθωμάτων του, έπρεπε να μιλήσουμε για το πώς οι Αγώνες παρ’ ολίγο να μην γίνουν καθόλου ή να γίνουν χωρίς την αμερικανική συμμετοχή. Ο κόσμος άλλαζε και άλλαζε με ταχύτατους ρυθμούς».

Στην ταινία, το δίλημμα της συμμετοχής ή όχι στους Αγώνες (όσοι εναντιώνονταν, το έκαναν με το σκεπτικό ότι η συμμετοχή ουσιαστικά θα επικύρωνε το χιτλερικό καθεστώς και τις πρακτικές του) εκπροσωπούν από τη μία ο Τζέρεμι Άιρονς ως Έιβερι Μπράντατζ και από την άλλη ο Ουίλιαμ Χερτ ως Τζερεμάια Μαχόνεϊ. Σημαντικό ρόλο στην αφήγηση παίζει και η Λένι Ρίφενσταλ, η αμφιλεγόμενη Γερμανίδα σκηνοθέτης που απαθανάτισε τα επιτεύγματα των αθλητών στο πρωτοποριακά γυρισμένο ντοκιμαντέρ «Olympia».

Με όλα αυτά τα θρυλικά επιτεύγματα και τη σκιά του ονόματος του Όουενς να πέφτει βαριά, ήταν φυσικό ο ηθοποιός που αναλάμβανε τον κεντρικό ρόλο να έχει τεράστια ευθύνη. Και ο Στέφαν Τζέιμς, που τελικά επελέγη, το ένιωσε από την πρώτη στιγμή. «Δεν ήξερα πολλά για τον Τζέσε πέρα από αυτά που γνωρίζουν όλοι. Κάνοντας έρευνα, συνειδητοποίησα ότι η ιστορία του είναι πολύ πιο συγκλονιστική από απλώς μια επίδειξη αθλητικής δύναμης. Είναι σημαντικό να λέμε τις ιστορίες αυτές σε κάθε γενιά, να μην τις αφήσουμε ποτέ να πεθάνουν ή να τις καταπιεί η Ιστορία. Αυτός ο ρόλος για μένα συμβόλιζε ακριβώς αυτό. Ο Τζέσε πάλεψε και θριάμβευσε ενάντια σε κάθε εμπόδιο στη ζωή του. Κατέρριψε εμπόδια και άλλαξε τον ρου της Ιστορίας».

Βασικός παράγοντας για την επιτυχία του Όουενς ήταν και ο προπονητής του, Λάρι Σνάιντερ. Η, όχι πάντα αρμονική, σχέση του Όουενς με τον Σνάιντερ, ο οποίος είχε χάσει την ευκαιρία να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς του 1924 στο Παρίσι, είναι στην καρδιά της ταινίας, συμβολίζοντας την μάχη ενάντια στον ρατσισμό μέσω της κοινωνικής ενσωμάτωσης. «Ο Λάρι είναι ένας άνδρας με υψηλούς στόχους και φιλοδοξίες», λέει ο Τζέισον Σουντέικις, που τον υποδύεται. «Είδε από την αρχή τις δυνατότητες του Τζέσε και τον βοήθησε σωματικά και ψυχολογικά στην προετοιμασία του. Έγιναν -και παρέμειναν- καλοί φίλοι, έχτισαν έναν σπάνιο δεσμό. Και αυτό που κατάφερε ο Τζέσε, ενάντια στις αντίξοες συνθήκες και στο εσωτερικό της χώρας και στη Γερμανία, είναι μία από τις σπουδαίες αμερικανικές ιστορίες. Νιώθω μεγάλη τιμή που είμαι μέρος της ταινίας που την αφηγείται, ειδικά εφόσον είναι ακόμη μια επίκαιρη ιστορία. Δυστυχώς τα όσα έχει να πει, ισχύουν ακόμη – μας χωρίζουν τόσα πράγματα».

Παρόλο που πολλά γυρίσματα έγιναν στο Μοντρεάλ, οι κρίσιμες σκηνές που αφορούσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες γυρίστηκαν στο Βερολίνο και το Olympiastadion, το στάδιο στο οποίο ο Όουενς κέρδισε τα μετάλλιά του. Οι τέσσερις αυτές εβδομάδες γυρισμάτων στη γερμανική πρωτεύουσα έφεραν μια «απαραίτητη αίσθηση αυθεντικότητας που δεν θα μπορούσαμε να έχουμε αν γυρίζαμε σε σκηνικά», όπως λέει ο σκηνοθέτης. Έτσι, όταν ο Στέφαν Τζέιμς βγήκε από το τούνελ των αθλητών και αντίκρισε το στάδιο, ένιωσε κάτι το πρωτόγνωρο: «Στεκόμουν στο ίδιο ακριβώς σημείο με τον Τζέσε. Συνειδητοποίησα το πόσο τεράστια ήταν η στιγμή αυτή για εκείνον και μου κόπηκε η ανάσα, ανατρίχιασα. Ένιωσα σαν να ταξίδεψα πίσω στο 1936».

Όλοι οι συντελεστές συμμερίστηκαν την αίσθηση αυτή, ότι δηλαδή είχαν χρέος να βάλουν τα δυνατά τους για να αποδοθεί σωστά η θρυλική αυτή ιστορία. Όπως τονίζει ο Χόπκινς, «η μεγάλη  μας ελπίδα είναι ότι οι θεατές ανά τον κόσμο θα νιώσουν ότι εμπνέονται από τον Τζέσε Όουενς, την γενναιοδωρία του και τα ιδανικά του. Τελικά, η ιστορία αυτή για μένα είναι για έναν άνδρα που διατήρησε ανέπαφη την ψυχή του, ενώ ο κόσμος

προσπάθησε να του την σπιλώσει. Ήταν υπό πολιορκία από παντού, αλλά τον κυρίευσε ένας υπέροχος ηρωισμός».

Από 21 Απριλίου στους κινηματογράφους

Σκηνοθεσία     Στίβεν Χόπκινς

Σενάριο           Τζο Σράπνελ

Άννα  Ουοτερχάουζ

Παραγωγή       Κάρστεν Μπρούνινγκ

Λικ Νταγιάν

Κέιτ Γκάργουντ

Στίβεν Χόπκινς

Τζιν-Τσαρλς Λέβι

Νίκολας Μάνουελ

Λουί-Φιλίπ Ροσόν

Νομινίκ Σεγκάν

Ηθοποιοί         Στέφαν Τζέιμς

Τζέισον Σουντέικις

Τζέρεμι Άιρονς

Ουίλιαμ Χερτ

Καρίς Βαν Άουτεν

Σανίς Μπάντον

Φωτογραφία    Πίτερ Λέβι

Μοντάζ            Τζον Σμιθ

Σχεδιασμός παραγωγής           Ντέιβιντ Μπρίσμπιν

Μουσική         Ρέιτσελ Πόρτμαν

Διάρκεια          134’

Διανομή           Odeon