jazz blues rock

Review Σκάσε και κολύμπα: σκέψεις που αλιεύθηκαν από τον «Βυθό»

Έτοιμη να βυθιστώ στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού. Με μιαν ανάσα. Χωρίς βαρίδια και μπουκάλες. Κι ας ξέρω ότι η άνωση θα βάλει τα δυνατά της για να με επαναφέρει πίσω από κει που ξεκίνησα.

Καθώς αρχίζω να βυθίζομαι, συναντάω τον Γκούλι. Δεν μου γεμίζει το μάτι εξ' αρχής. Είναι ψαράς. Χωρίς να το θέλω -άλλωστε η έλλειψη οξυγόνου έχει αρχίσει να επηρεάζει την συνείδηση μου ασυνείδητα- το μυαλό μου πάει σε ένα κουίζ. Τα γνωστά! «Τι θα ήθελες να ήσουν; α) εκατομμυριούχος, β) ψαράς, ή γ) κτηνοτρόφος». Και όλοι απαντούν α) ψαράς! Εκτός από μένα που θα ήθελα να είμαι εκατομμυριούχος. Αυτοί θα έπρεπε να ζουν κάπου στην Γαλλική Πολυνησία και εγώ στο Μονακό. Αλλά ζούμε στην Ελλάδα και έλεγα για τον Γκούλι. Αυτός είναι από την Ισλανδία, σαν τον φίλο μου τον Thor. Γνωριμία από το couchsurfing. Ένας ήχος επαναλαμβανόμενος, μια ηχώ οδηγεί τα βήματα του. Παίζει κρυφτούλι αυτή η ηχώ. Οι λέξεις κρύβονται και σταδιακά χάνονται. Γράμμα- γράμμα, σώμα -σώμα. Ακούς;...κους;...σσσ!...Σιωπή! Βυθίζονται, αλλάζουν διάσταση και νόημα, αφήνοντας τον Γκούλι μόνο. Μόνος γίνεται πιο ενδιαφέρον τύπος. Είναι διαφορετικός από τους άλλους. Θα γίνει ο ήρωας που θα δαμάσει τον βυθό σαν άγριο άλογο, βάζοντας του μικρό χαλινάρι. Το ίδιο το οποίο θα γίνει η θηλιά του αργότερα; Η παράσταση θα μας αφήσει με αυτό το ερώτημα εκκρεμές, ζητώντας μας να βάλουμε εμείς το τέλος εκεί που θα επιλέξουμε. Ο αληθινός Γκούλι -αφού το κείμενο είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία- θα γίνει πειραματόζωο στα χέρια ενός συστήματος που θα βρει νόημα να κάνει τον χαλιναγωγό, «χαλιναγωγήσιμο». Για το καλό της ανθρωπότητας πάντα. Για αυτό το κοινό καλό, ο Βόυτσεκ θα φάει τα μπιζέλια του, ο Άλεξ θα «εκτεθεί κατακλυσμιαία» σε βίαιες πράξεις, ο Γκούλι θα κληθεί να αποδείξει ότι δεν είναι φώκια και εμείς θα εργαζόμαστε -αν εργαζόμαστε- συμφωνώντας στο ότι ο γάιδαρος πετάει.

Η ταραχώδης σκέψη μου ξεβολεύεται προς τιμήν από τον ήχο του νερού που πετάγεται στο πάτωμα. Όλο και πιο βίαια, σαν φθινοπωρινή βροχούλα που κατέληξε σε σφοδρή καταιγίδα. Εξαίσιο! Ένα υπέροχο σκηνοθετικό εύρημα. Ένα υπέροχο σκηνικό αντικείμενο, που με την βοήθεια του φωτισμού δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Που είναι ο Γκούλι; Εδώ, εκεί ή στο βάθος; Έχει γίνει πλέον σκιά του εαυτού του. Πολλαπλά αντίτυπα του εαυτού του που ακολουθούν διαφορετική πορεία. Και όλα αυτά χάρη σε μια διάφανη ορθογώνια λεκάνη με ενσωματωμένα πετάλια στατικού ποδηλάτου. Τόση-όση να εγκλωβίζει αυτόν που θα βρίσκεται μέσα της. Μου θυμίζει την εποχή που όλοι είχαν αγοράσει ένα στατικό ποδήλατο. Τι ανθρώπινο εύρημα! Για να σου θυμίζει πόσο στατικός είσαι, όσο κι αν κοπιάζεις, όσα χιλιόμετρα κι αν διανύεις. Διαφορετικά «Ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης». Το γυάλινο κουτί με το νερό επί σκηνής ανασύρει μνήμες μιας «Βερολινέζας Νόρας».

Ένα μικρόφωνο κατεβαίνει σαν από μηχανής θεός για να λάβουμε μέρος σε ένα κακόφωνο -ως είθισται- καραόκε. Για τον Γκούλι, αυτός ο χρόνος που κάποτε ήταν σφιχτή μαύρη γραβάτα που δεν έλεγε να ξελασκάρει όσο κι αν προσπαθούσε με τα ιδρωμένα χέρια του, τώρα γίνεται αποπνικτικά αργός. Το κάθε πληκτικό κλάσμα του δευτερολέπτου ακολουθεί το επόμενο, και το επόμενο το μεθεπόμενο και....δεν περνάει ετούτη η ώρα, ώρες. Και αυτές είναι οι στιγμές που πρέπει απεγνωσμένα να βρεις κάτι να πεις. Για να σπάσεις τον πάγο ενός ξυλιασμένου από το κρύο και την μοναξιά Ατλαντικού ωκεανού. Πρέπει να επινοηθεί κάτι που θα γεμίσει αυτό το χάσμα που δημιουργεί η αδράνεια του χρόνου. Έναν άσπρο πολτό σαν ασβέστη, που θα κλείσει τις μαύρες τρύπες που ανοίγει η παγωμένη θάλασσα.

Ένας μοναχικός γλάρος! Άραγε υπάρχει κι αυτός είναι αποκύημα της μάχιμης φαντασίας του Γκούλι; Όπως και να έχει, είναι από πάνω του, περιμένοντας άλλοτε σαν λαιμητόμος που τον χειρίζεται ένα αόρατο χέρι ενός δήμιου που έχει ξεχάσει να φορέσει την κουκούλα του και άλλοτε σαν φύλακας άγγελος ενός διθέσιου ονείρου. Η σκέψη πρέπει να παραμείνει στην επιφάνεια του νερού, όσο κι αν ο νόμος της βαρύτητας την έλκει στον βυθό. Τα σωσίβια που χρησιμοποιούνται αρχίζουν έναν ένα να ξεφουσκώνουν. Γυναίκες, γονείς, τραγούδια, φίλοι, αμάξια, ότι υπάρχει εύκαιρο για να κρατηθεί ένα βαρύ σώμα πάνω στην ήδη βρεγμένη σανίδα που επιπλέει. Όλα παρατείνουν την παραμονή του στα άπατα. Τι να έχει εκεί κάτω; Και οι άλλοι έφυγαν και σε άφησαν μόνο. Δεν άντεξαν να σε περιμένουν. Σε παράτησαν, βουτώντας «από ψηλά σε μολυβένια θάλασσα».

Είναι άδικο να μιλάς σε έναν μοναχικό γλάρο για...«μια γυναίκα και ένα αυτοκίνητο». Και χωρίς να ξέρεις το γιατί, να κινείς τα πόδια και τα χέρια σου μηχανικά μέχρι τα θαμπωμένα, ξεχασμένα από κακή συνήθεια ανοιχτά φώτα να σε ξεράσουν σαν ανεπιθύμητη τροφή. Δεν θα έπρεπε να μιλάμε γι αυτά, αλλά να πίναμε τον πρωινό καφέ με τον άνθρωπο μας και να κάναμε όνειρα για το μέλλον. Αυτό θα’ ταν το δίκαιο.

Κάπως έτσι ξεβράστηκε ο Γκούλι. Στα βράχια ενός κόσμου που ο χρόνος θα αρχίσει πάλι να κυλά, πιο γρήγορα από μια Πλίμουθ Μπαρακούντα του ’74 και δεν θα προλαβαίνεις να τον βλέπεις ούτε στους καθημερινούς εφιάλτες σου. Γι' αυτό προς το παρόν, σκάσε και κολύμπα μέχρι να σε ξεβράσει αυτό ή το επόμενο κύμα σε μια ακτή ή έστω έναν βράχο φαγωμένο. Τώρα ξέρεις τι σε περιμένει.

---

Συντελεστές παράστασης
Κείμενο: Jόn Atli Jόnasson 
Μετάφραση, σκηνοθεσία: Κωστής Καλλιβρεττάκης
Σκηνικά, κουστούμια: Δάφνη Κούτρα
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός σκηνοθέτης: Μάνος Στεφανάκης
Ερμηνεύει ο Θανάσης Δόβρης.

Photos
The bird lonelily
A lonely seagul. Eckerölinjen, Åland (Flickr)
https://www.flickr.com/photos/saturday_sun/2748762023 

deep_1
deep (Flickr)
https://www.flickr.com/photos/24117329@N06/2753246907