jazz blues rock

Οι μουσικές παραδόσεις των Αζτέκων και των υπόλοιπων αυτοχθόνων του Μεξικού

Οι Αζτέκοι θεωρούσαν την τέχνη της μουσικής ένα είδος κρατικού θεσμού. Δίπλα σε κάθε ναό υπήρχε το σπίτι του τραγουδιού που ήταν κάτι ανάλογο με τα σημερινά ωδεία. Τα χρονικά των κονκισταδόρες (Ισπανοί εξερευνητές που συμμετείχαν στην πολιτική και στρατιωτική επιχείρηση με την ονομασία conquista του 16oυ αι., η οποία είχε ως αποτέλεσμα την κυριαρχία της χώρας τους στην Κεντρική και Νότια Αμερική, εκτός από τη Βραζιλία, η οποία κατελήφθη από την Πορτογαλία) αποτελούν μια αρκετά αξιόλογη πηγή πληροφοριών σχετικά με την παλιά μεξικάνικη μουσική, πολλά στοιχεία όμως ήρθαν στο φως χάρις στις ανασκαφές των αρχαιολόγων. Με βάση αυτές τις πηγές είναι δυνατό σήμερα να διακριθούν μέσα από την πλούσια πολυμορφία της μουσικής των Αζτέκων τέσσερα κύρια μουσικά είδη: η μουσική που προοριζόταν να συνοδεύει τους χορούς και τις μεγάλες ομαδικές τελετές, λαϊκές ή θρησκευτικές ˙ η στρατιωτική μουσική˙ η λυρική μουσική, που συνήθως παιζόταν από ένα άτομο˙ τέλος,  η επική και αφηγηματική μουσική. 

Τα αρχαϊκά στοιχεία στη Μεξικανική μουσική απαντώνται ακόμη και σήμερα σε ορισμένες εθνολογικές ομάδες οι οποίες, ζώντας σε απομονωμένες περιοχές, κατάφεραν να διατηρήσουν την αυθεντικότητά τους. Τέτοιες ομάδες είναι οι Σέρι, οι Γιάκι, οι Ουισιόλ, οι Κόρα και οι Σοτσίλ. Πρόκειται για πληθυσμούς που έχουν εκχριστιανιστεί ελάχιστα οι οποίοι διατηρούν τόσο την πολιτιστική όσο και τη μουσική αυτονομία τους. Γενικά η μουσική τους είναι μάλλον πρωτόγονη, απλώς τριτονική και τα μουσικά τους όργανα λιγοστά και απλοϊκά. 

Σόνες, χαραμπές, ουαπάνγκος και παβάν

Μετά την ισπανική κατάκτηση, η ισπανική μουσική επίδραση άφησε τόσο βαθιά τα σημάδια της στην τοπική μουσική έκφραση, ώστε απέβη καθοριστική για τη διαμόρφωση της πλούσιας εκείνης μελωδικής παράδοσης, η οποία σήμερα θεωρείται ως αυθεντική και γνήσια λαϊκή μεξικάνικη μουσική. Ανάμεσα στα είδη της ισπανικής μουσικής που επηρέασαν έντονα τη μεξικάνικη τέχνη των ήχων, πρωταρχική θέση κατέχει η εκκλησιαστική μουσική και το γρηγοριανό άσμα, το οποίο οι κατακτητές δίδαξαν στους ντόπιους από τις πρώτες μέρες της αποικιοκρατίας . Ανάλογο ρόλο διαδραμάτισαν και οι λαϊκές ισπανικές μελωδίες καθώς και οι χοροί που έφεραν από την πατρίδα τους οι στρατιώτες. Πιθανότατα από αυτές τις μουσικές πηγές ξεπήδησαν τα μεξικάνικα σόνες, τα χαραμπές και τα ουαπάνγκος. Στα παραπάνω είδη πρέπει να προστεθούν τα διάφορα τραγούδια του κρασιού, του χορού και της ταβέρνας, στα οποία έχει τις ρίζες της η μεξικανική παβάν, ένας χορός ερωτικού παιχνιδιού και φλερτ ανάμεσα στο ζευγάρι. 

Ορχήστρες μαριάτσι

Ο πιο διαδεδομένος τύπος λαϊκής ορχήστρας στο Μεξικό είναι η ορχήστρα μαριάτσι. Κατά κανόνα οι ορχήστρες μαριάτσι αποτελούνται από δύο βιολιά, δύο πεντάχορδες ακουστικές κιθάρες μια γκιταρόν (μεγάλη ακουστική κιθάρα που υποκαθιστά το μπάσο) και δύο τρομπέτες. Η παραλλαγή των μαριάτσι στη Βέρακρους θέλει το σχήμα πιο ολιγομελές και λιτό, με μια άρπα και δύο κιθάρες. Άλλο χαρακτηριστικό των αυθεντικών μαριάτσι είναι η αμφίεση των μουσικών : φορούν την παραδοσιακή στολή τσάρο, αναπαριστώντας κατά κάποιο τρόπο τον τύπου του δάνδη του 19^ου αιώνα. Οι ορχήστρες μαριάτσι παίζουν συνήθως ραντσέρας και μπολερό, ρομαντικό μουσικό είδος με καταγωγή από την Κούβα, το οποίο διαδόθηκε και στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική. Η λέξη μαριάτσι προέρχεται από τη γαλλική λέξη marriage που σημαίνει γάμος, καθώς οι μουσικοί του είδους συνήθιζαν να παίζουν σε γαμήλιες εορτές, δεξιώσεις κλπ. μια συνήθεια που διατηρείται ακόμη και σήμερα. Η πολιτεία Χαλίσκο του κεντροδυτικού Μεξικού, θεωρείται η γενέτειρα των μαριάτσι όμως οι ορχήστρες του είδους είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες και στη Βέρακρους καθώς και σε άλλες περιοχές της πόλης του Μεξικού. Στην πρωτεύουσα και στην πλατεία Γκαριμπάλντι που θεωρείται το κατεξοχήν στέκι των μαριάτσι προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες καθώς αυτές οι ορχήστρες έχουν έντονο το φολκλορικό στοιχείο.

Κορίδος, ραντσέρας και σον χαρότσο

Από τις επικολυρικές ισπανικές μπαλάντες τις γνωστές ρομάνθες, γεννήθηκαν με τον καιρό τα περίφημα μεξικανικά κορίδος. Τα κορίδος αποτελούν ένα είδος αφηγηματικού τραγουδιού , το οποίο διαμορφώθηκε κυρίως στο βόρειο Μεξικό στα χρόνια της επανάστασης.  Χαρακτηριστικό τραγούδι αυτού του είδους είναι το πασίγνωστο La cucaracha που σημαίνει κατσαρίδα, το οποίο συνδέθηκε με τη Μεραρχία του Βορρά, του Πάντσο Βίλα και γνώρισε στη συνέχεια πολλές διαφορετικές εκτελέσεις.

La cucaracha

Louis Armstrong - La cucaracha

---

Φωτογραφία εξωφύλλου : Entoni44

Πηγές :

Wikipedia
https://en.wikipedia.org/wiki/Mexico
http://en.unesco.org