jazz blues rock

Αίγυπτος.

Η μουσική παράδοση των Βεδουίνων, των Νουβιανών και των Σούφι.

Οι παραδοσιακές μελωδίες της Αιγύπτου κυριαρχούν ανάμεσα στις χώρες του αραβικού κόσμου. Σε αυτές αντανακλώνται το εθνολογικό μωσαϊκό της χώρας και τα διαφορετικά στοιχεία που συνέθεσαν τον πολιτισμό της.

Για παράδειγμα η ρυθμικότατη μουσική των Νουβιανών που ζουν κυρίως στα νότια της χώρας συνυπάρχει με τα υποβλητικά κλαρινέτα των Βεδουίνων της ερήμου,  ενώ τα ιδιόρρυθμα φωνητικά των Σααντί συνυπάρχουν με τις εκστατικές μελωδίες των Σούφι.

 

Επιπρόσθετα στο Κάιρο και στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα κυριαρχεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες η λαϊκή μουσική σαάμπι ένα είδος ιδιαίτερα διαδεδομένο στην εργατική τάξη της χώρας, το οποίο συνοδεύει γάμους, εορταστικές εκδηλώσεις κ.α.

Μια πιο μελαγχολική παραλαγή της σαάμπι είναι τα τραγούια μαουάλ τα οποία σύμφωνα με μελετητές παρουσιάζουν ομοιότητες με τα πορτογαλικά φάντος και τα ρεμπέτικα. Η μουσική των Βεδουίνων έλκει την καταγωγή της από την δυτική Λυβική έρημο, τις ανατολικές ζώνες του Σινά και την ανατολική έρημο. Οι βεδουίνοι χρησιμοποιούν κυρίως το πνευστό μισμάρ ένα είδος κλαρινέτου με δύο επιστόμια τα οποία τους επιτρέπουν παράγουν μελωδίες και βόμβους συγχρόνως.

Στα νότια της χώρας στις περιοχές κοντά με τα σύνορα του Σουδάν κατοικούν κυρίως Νουβιανοί οι οποίοι έχουν διατηρήσει τις δικές τους μουσικές παραδόσεις. Στους αγροτικούς οικισμούς των Νουβιανών επιζούν τα τραγούδια που χρησιμοποιεί πατροπαράδοτα αυτός ο λαός στις ιεροτελεστίες του τα οποία επενδύονται μουσικά από ντέφι και παλαμάκια.

 

Στα αστικά κέντρα ωστόσο οι Νουβιανοί επιχείρησαν να ανανεώσουν την παράδοσή τους εισάγοντας στα μουσικά ιδιώματά τους στοιχεία από την αφροαμερικάνικη τζαζ. Ένας από τους πρωτοπόρους μουσικούς σε αυτόν τον συνδυασμό είναι ο Ali Hassan Kuban (Αλί Χασάν Κουμπάν) ο οποίος προσέθεσε χάλκινα πνευστά στη νουβική μουσική παράδοση και έγινε γνωστός και έξω από τα σύνορα της πατρίδας του.

Το πνευματικό στοιχείο είναι αυτό που κυριαρχεί στην παραδοσιακή μουσική των σούφι καθώς αυτοί οι μυστικιστές μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η μουσική υπηρετεί κυρίως τον θεό και από αυτόν αντλεί την δυναμική της.

Οι ήχοι των σούφι συνοδεύουν τα μουλίντς δηλαδή τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό του αγίου προστάτη ενός τζαμιού. Σε αυτές τις εκδηλώσεις οι μελωδίες των σούφι συνοδεύουν τη μουσικοχορευτική ιεροτελεστία που είναι γνωστή ως ζικρ και η οποία έχει σαν σκοπό να αποκαταστήσει την ενότητα μεταξύ των ήχων και των σωμάτων των πιστών και να οδηγήσει τους τελευταίους σε θρησκευτική έκσταση. Η μουσική εισάγεται σε υπνωτικούς ρυθμούς υπό τους ήχους του νέι ενώ ο βασικός ερμηνευτής καθοδηγεί το εκκλησίασμα απαγγέλοντας ποιητικούς στίχους των σούφι. Σταδιακά το νέι και τα κρουστά επιταχύνουν τον ρυθμό κάνοντας τα σώματα των πιστών να πάλλονται με ασυνήθιστη προσήλωση και ένταση. Τελικά οι πιστοί καταρρέουν στο έδαφος εξαντλημένοι με βλέμμα που υποδηλώνει ότι βίωσαν τη θρησκευτική έκσταση και ο ρυθμός αρχίζει και πάλι να φθίνει μέχρι να σβήσει τελείως.

  

Πηγή πληροφοριών και κειμένου : Unesco, Wikipedia
Πηγή ­φωτογραφίας εξωφύλλου : lonelyplanet.com
Άρθρο : Top five stops on a cruise down the Nile in Egypt
Πηγή ­φωτογραφίας Νουβιανών : cairo360.com
Πηγή ­φωτογραφίας Σούφι : egyptianstreets.com